WIJ helpt mensen zelfstandig te leven. Dat begint met aandacht en steun, van mensen voor mensen. Iedereen die iets vraagt helpen wij met het vinden van een oplossing. Daarbij doen we zoveel mogelijk een beroep op de talenten van die vrager zelf en van zijn familie­leden en bekenden. Bij WIJ werken tegen de 600 medewerkers waarvan 90% als vrijwilliger..

Echte medewerkers zijn het eigenlijk niet, net zo min als er echte klanten zijn. De klanten, meer dan 5000, zijn veelal chronisch ziek of beperkt maar allemaal kunnen ze van alles en doen ze dat ook. Kwaliteit van leven is in de eerste plaats nodig zijn voor een ander. Helpen is dan co-creëren, samen met de klanten en aanvullend op wat zij en de mensen in hun omgeving zelf al doen en kunnen. Geen traditionele hulpverleners dus die werken vanuit een organi­satie of vanuit een functie, maar mensen die voor alles aansluiting zoeken bij waar de klant op dat moment is.

Vaak ontstaan zo netwerkjes waarin klant, mensen in zijn omgeving, en vrijwilligers en professionals samen optrekken. De relaties in die netwerken en netwerkjes zijn al gauw wederkerig. Het zijn mensen die voor elkaar van betekenis zijn. Niet de transactie telt maar de relatie, de verbinding. Door zo voor elkaar van betekenis te zijn krijgt leven inhoud en mag iedereen er zijn, ook al is hij nog zo kwetsbaar of anders dan de anderen. Iedereen is erbij, iedereen is van waarde. Niemand is alleen kwetsbaar.

Van WIJ naar wij

Van een instelling met locaties, producten, functies verandert WIJ zo naar groepen en netwerken van mensen die elkaar en anderen helpen dat wat ze willen of nodig hebben voor elkaar te krijgen. Eerst zijn er die mensen en wat ze willen en kunnen, dan wat er aan hulp of zorg nodig is, en daarna wie dat het beste kan doen. Dat kunnen mensen van WIJ zijn maar even goed anderen. Wie wat doet bepalen de mensen die er samen mee bezig zijn.

Door zo samen te werken wordt WIJ steeds meer van de mensen. De grens tussen binnen en buiten vervaagt evenals de grenzen tussen afdelingen, functies of disciplines en buiten de deur de grenzen tussen organisaties. Als iedereen bezig is de best passende oplossingen te realiseren doet iedereen waar hij zelf het beste in is, ongeacht rang, positie of herkomst.

Deze ontwikkeling volgt geen vooropgezet plan. Veel meer is het een evolutie die vanzelf gaat. We noemen het ook wel 'terug naar de toekomst'. Stap voor stap, soms zoekend en verkennend, nemen we afscheid van consumentengedrag van klanten en van behandel­gedrag van professionals. In een gemeenschap is iedereen gelijk en draagt iedereen bij. In WIJ-termen: elke waarde creëert haar eigen wij.

Net als thuis

Dit soort keuzes - wat we willen en hoe we dat aanpakken  - komen bij WIJ niet van een leiding of bestuur maar van de mensen die samen aan het werk zijn. Wie dat zijn verschilt per situatie. Ingewikkeld is dit niet. Het werkt niet veel anders dan bij veel mensen thuis waar belangrijke besluiten ook in gezamenlijkheid worden genomen. Net zoals er ook van iedereen een bijdrage en verantwoordelijkheidsgevoel wordt verwacht.

In de praktijk betekent dit goed afstemmen tussen alle belanghebbenden, of dat nou klanten zijn, medewerkers, collega's bij andere organisaties of anderen. Allemaal praten ze mee en definiëren ze elke dag opnieuw hun relatie tot elkaar en wat ze samen hebben of doen. Een gemeenschap is er als er mensen zijn die elkaar iets te bieden hebben dat ze relevant en belangrijk vinden. Als ze voor elkaar van waarde zijn.

Het WIJ-gevoel

Dit is iets wat mensen uit zichzelf doen en wat je niet moet willen afdwingen (want dan is het weg). Wel kunnen die mensen samen dit bevorderen door elkaar op te zoeken en te bevragen. Door passie dus, aandacht voor elkaar en wederzijds respect. Door transparant en toegankelijk te zijn en snel te reageren. Hoe beter mensen dit doen en laten blijken, hoe waardevoller en aan­trekke­lijker ze voor elkaar worden.

Dit noemen we het WIJ-gevoel. Van betekenis willen zijn voor een ander en daardoor voor jezelf. Dat begint bij ieder van ons persoonlijk. Vandaar die slogan. WIJ begint bij jou. Of: Hoe minder IK, hoe meer WIJ. Of: waar een WIJ is, is een weg.

Anders organiseren

Meer dan een naam is WIJ een manier van doen en een manier van zijn. Dit wil niet zeggen dat er geen organisatie of bestuur nodig is. Alleen voegt die organisatie zich naar de wensen van klanten en omgeving, naar de ambities en naar de activiteiten, in die volgorde. De sturing komt van de mensen – burgers, klanten, vrijwilligers, professionals – die samen aan het werk zijn. ‘Organisatie’ maakt zo plaats voor ‘organiseren’, daar waar mensen samen iets doen. Dat is in elke situatie anders. De besturing komt in elke situatie van de mensen die met die situatie te maken hebben, net zoals dat in het verkeer gebeurt. Organisaties worden minder relevant. WIJ wordt wij.

Copyright © 2010-2019 WIJ

Onze conclusie tot op dit moment is dat we goed op weg zijn richting een crisisbestendige infrastructuur voor hulp en zorg, waarbij die infrastructuur in steeds grotere mate wordt gedragen door burgers: de hulp- en zorgvragers zelf, hun omgeving en vrijwilligers. Dit zal niet voldoende zijn om alle hulp en zorg te bieden en dus is het zaak soepel en effectief samen te werken met professionals. Burgers leren de regie te nemen zonder onnodig hulp of zorg te claimen, professionals leren te dienen: aansluiten bij wat de mensen zelf vinden dat ze nodig hebben, zonder de eigen professionaliteit uit het oog te verliezen, en vrij van organisatiebelangen en politieke druk.

Voor ons resulteert dit in de volgende aandachtspunten voor de korte termijn:

• Van WIJ naar wij - Meer nog dan nu zullen we samen gaan werken met burgers, mantelzorgers en collega's van andere organisaties. We merken dat dat standalone bijna niet gaat - mensen blijven je toch zien als iemand van een organisatie - en het dus zaak is op een andere manier verbinding te zoeken, buiten de deur, in platforms en waardenetwerken. Die verbinding komt dan van het gemeenschappelijk ideaal wat het weer mogelijk maakt dat ook burgers bij kunnen dragen. Van de organisatie WIJ, in hoofdletters, transformeren we naar een gewone wij in kleine letters. Een groep mensen die talenten delen met gelijkgestemden die aan dezelfde ambities werken.
    
  Dit soort samenwerking zal tot gevolg hebben dat organisaties veel meer dan nu faciliteiten gaan delen waardoor gebouwen, data, kennisbronnen, backoffices steeds meer gereedschappen worden voor gezamenlijk gebruik.
      
• Zorgvoorelkaar - Uitbouwen van de beweging Zorgvoorelkaar. De basis is dit jaar gelegd met de experimenten regelarme zorg, de samenwerking achter 1 telefoonnummer van de organisaties die vrijwilligersdiensten aan huis aanbieden, en de verbinding van deze twee met de online marktplaats Zorgvoorelkaar. Zo ontstaat via drie kanalen - online, telefoon en in de wijk - één gemeenschappelijke voordeur, ontkokerd, waar burgers terecht kunnen voor alle hulp en zorg die ze nodig hebben.
     
  Zoals de naam aangeeft zal die hulp en zorg waar dat kan van de burgers zelf komen. De opdracht van de experimenten regelarme zorg is juist dit te waarborgen. In de experimenten werken Sociaal Team, Zichtbare Schakel en WMO-loket samen aan de realisatie van principes als loslaten, eigen regie en 1 gezin 1 plan. Waarbij dat plan het plan is van de klant en zijn omgeving (en geen plan ook een optie kan zijn).
    
  In de leergangen Verbinden en veranderen leren de professionals (wat ook vrijwilligers kunnen zijn) elkaar kennen waardoor ze meer en beter gaan samenwerken, en leren ze samen reflecteren op hun werkwijzen: helpen met de handen op de rug, burger waar het kan en professional waar het moet, samen denken en samen doen, wegkomen van concurrentie, delen in plaats van verdelen, uit de behandelstand.
     
• Kantelen in de wijk - De activiteiten in de wijk worden steeds meer georganiseerd en uitgevoerd door klanten, vrijwilligers en buurtbewoners. Accommodatie wordt steeds meer gevonden en gedeeld in zorgcentra en andere gebouwen. Waar dat kan stellen we buurtbewoners in staat om gratis van de gebouwen gebruik te maken, in ruil voor een bijdrage (in natura) aan onderhoud of organisatie.
     
  De belangrijkste uitdaging is een situatie te realiseren waarin ook op het oog kwetsbare, lastige, onaangename en onaangepaste buurtbewoners zich welkom voelen en graag een bijdrage leveren. Gewoon mee kunnen doen zoals ieder ander.
     
  In de oude situatie, met professionele ondersteuning, lukte dit op de oude manier en was er een hoog bereik onder kwetsbare ouderen. Lukt het in de nieuwe situatie op de nieuwe manier - de buurtbewoners doen het zelf - ook?
     
• Gezondheidsbevordering en preventie - Een actieve en gezonde leefstijl is iets wat ieder mens zelf moet regelen maar door er stelselmatig aandacht aan te besteden kan dit wel worden bevorderd. Dit is belangrijk want een actieve leefstijl met voldoende beweging en voldoende voeding - niet te veel, niet te weinig - draagt eraan bij dat mensen fitter zijn, meer contacten hebben en langer gezond en dus vrij van hulp en zorg blijven. Denk ook aan zaken als valpreventie, passende huisvesting en voorkomen of wegnemen van isolement.
     
  Personen en organisaties die op deze gebieden actief zijn brengen we bij elkaar of we zoeken ze op teneinde zoveel mogelijk de krachten te bundelen en samen te bereiken dat meer mensen gaan beantwoorden aan de landelijke beweeg- en voedingsnormen, tijdig hun woning aanpassen, zorgen voor veiligheid in hun eigen huis, en op enigerlei wijze zijn verbonden met andere mensen. Of ze daar echt werk van maken bepalen uiteindelijk die mensen zelf.
     
• Vroegsignalering - Een van de goede resultaten van Zorgvoorelkaar is een sterk verbeterde samenwerking tussen maatschappelijk werk, wijkverpleging en huisarts annex praktijkondersteuner. Door deze betere samenwerking en afstemming komen problemen in gezinnen eerder en integraler in beeld en wordt er sneller en effectiever hulp geboden, voordat de problemen verergeren, mensen onnodig last ervan ondervinden en hulp en zorg onnodig duur worden.
     
  Met hetzelfde doel organiseren ouderenbonden, Humanitas, WIJ, Stib en andere organisaties onder de naam Samen sterker gesprekken aan huis met 75- tot 80-jarigen over hun gezondheid, leefstijl, voeding, huisvesting en sociale contacten. Tevens worden ze in deze gesprekken geïnformeerd over de voorzieningen die er zijn, mochten ze deze nodig hebben. Soms gebeurt dit meteen al als de situatie daar aanleiding toe geeft. De gesprekken worden gevoerd door getrainde vrijwilligers, wijk na wijk, zodat over 2 jaar alle ouderen in deze leeftijdsgroep zijn bezocht, althans, diegenen die dat willen. Ongeveer twee derde van de aangeschreven ouderen is niet geïnteresseerd in een gesprek. 

Vorige pagina