Samenwerken. Delen in plaats van verdelen
Behalve met klanten, vrijwilligers, burgers werken we van oudsher veel samen met collega's van andere organisaties en gebeurt dat steeds meer. Denk aan activiteiten als Wijkwijs, het Sociaal team, het preventief huisbezoek Samen sterker en de samenwerking in de experimenten regelarme zorg.
De reden van deze toenemende samenwerking is simpelweg werken vanuit een ideaal. Geen enkel maatschappelijk ideaal is zo klein dat één enkele organisatie het alleen kan realiseren. Kwetsbare mensen helpen zelfstandig te blijven, en daarin slagen, lukt beter als iedereen die dat wil de kans krijgt om daar volop aan bij te dragen.
Hetzelfde geldt voor andere maatschappelijke ambities zoals jongeren helpen om een goede startkwalificatie voor de arbeidsmarkt te verwerven of het realiseren van een inclusieve samenleving waarin ook mensen met beperkingen goed kunnen leven.
Van organisaties die standalone activiteiten of producten aanbieden en uitventen zijn we onderweg naar organisaties die samenwerken om maatschappelijke ambities te realiseren, in platforms en waardenetwerken. Op dit moment is er geen enkele activiteit meer die exclusief 'van WIJ' is.
Minder traditioneel organiseren betekent ook minder traditioneel besturen. Je zou denken dat samen werken ook samen besturen impliceert en ten dele is dat ook zo, maar netwerken en gemeenschappen functioneren heel anders dan standalone organisaties. Zijn traditionele organisaties stabiel met een heldere structuur en hiërarchie, netwerken veranderen, hebben geen structuur en zijn bij uitstek plat. De verbinding komt er niet door een organisatie te zijn maar door gedeelde idealen waaraan ieder die dat wil mag bijdragen.
Samenwerken is verbinden, elke dag opnieuw, en dat verbinden doen de mensen die bij willen dragen aan dat ideaal, ongeacht waar ze vandaan komen en of dat wel of niet een organisatie is. Er is geen zeggenschap. Taken, functies en bevoegdheden doen nauwelijks ter zake. Het bestuur komt van de mensen die bijdragen. Wie meedoet bestuurt mee, wie dat niet doet niet .
Een goed voorbeeld zijn de leergangen Verbinden en veranderen. In eerste aanleg was dit een initiatief van een paar individuen, bedoeld als bijscholing en reflectie voor sociaal werkers van WIJ in verband met het kantelen van de wijklocaties. Andere organisaties in het netwerk M&S hadden belangstelling omdat ze met soortgelijke ontwikkelingen te maken hadden en zorginstellingen idem dito, met als gevolg dat er binnen een paar maanden meer dan 300 aanmeldingen waren en dus niemand meer over de leergangen gaat. WIJ niet, M&S niet. Er wordt van alles georganiseerd maar er is geen organisatie en geen rechtspersoon. Besturen gebeurt al werkende, door de mensen die aan het werk zijn, zoveel en zolang als dat nodig is. Een eenvoudige, bijna gratis online community faciliteert dit proces.
Sturing vanuit de klant
In het werk van alledag is waarde dat wat de klanten als waarde ervaren en komt daar ook de sturing vandaan. De klanten zijn gewone mensen die hulp vragen, zelf een activiteit organiseren of meedoen aan een activiteit. De organisatie erachter is voor hen van weinig belang. Hoe minder ze ervan zien, hoe beter het is. De besturing komt van de waarde die zij zoeken. Goede hulp, een leuke activiteit, prettig bewegen.
Zo klanten goed van dienst zijn, zeker als dat in samenwerkingsverbanden gebeurt, stelt hoge eisen aan het luisterend, invoelend, schakelend, verbindend vermogen van alle medewerkers, naast vakmanschap, zelfvertrouwen en zelfrespect. Voor intern gebruik hanteren we een set van spelregels die een goed baken zijn gebleken voor onze eigen besturing.
Het uitgangspunt is dat met inachtneming van deze spelregels elke medewerker zijn eigen werk bestuurt en alle vragen over zijn werk goed kan beantwoorden. Dit lukt als we echt resultaat willen boeken, als we goed zijn in ons vak, en als de mensen in onze omgeving, klanten maar ook gewone burgers, weten wat we doen en dat belangrijk en relevant vinden.
De reflectie op deze drie aspecten en het steeds beter elkaar aanspreken op de gezamenlijke spelregels bieden een prima kader voor de dagelijkse afstemming en besturing.